Co to jest oddychalność?
Dlatego tak ważne jest obalenie mitu, że to nie tkanina pozwala Ci oddychać, ale Twoje ciało. Dokładniej mówiąc, powierzchnia naszej skóry. Człowiek jest zwierzęciem, którego temperatura ciała pozostaje zawsze stała, niezależnie od środowiska zewnętrznego. Jednym z najważniejszych mechanizmów naszej termoregulacji są gruczoły potowe, ukryte w skórze. Są one również częścią układu wydalniczego organizmu. Wytwarzany przez pot, parując z powierzchni skóry, odbiera część nadmiaru ciepła. Dlatego, kiedy czujemy się gorąco - pocimy się, aby uniknąć przegrzania.
Mechanizm ten ma jednak poważną wadę. Wilgoć szybko odparowująca z powierzchni skóry może powodować hipotermię, która prowadzi do przeziębień. Oczywiście w Afryce Środkowej, gdzie człowiek wyewoluował jako gatunek, taka sytuacja jest raczej rzadka. Jednak w regionach o zmiennej i przeważnie chłodnej pogodzie, ludzie stale mieli i musieli uzupełniać swoje naturalne mechanizmy termoregulacyjne różnymi rodzajami odzieży.
Zdolność odzieży do "oddychania" oznacza jej minimalny opór w usuwaniu pary wodnej z powierzchni skóry i "zdolność" do transportowania jej na przednią stronę materiału, gdzie wydalana przez człowieka wilgoć może się wydostać, "nie kradnąc" nadmiernego ciepła. W ten sposób "oddychający" materiał, z którego wykonana jest odzież, pomaga ciału ludzkiemu utrzymać optymalną temperaturę ciała, zapobiegając przegrzaniu lub przechłodzeniu.
Właściwości "oddychające" nowoczesnych tkanin są powszechnie opisywane za pomocą dwóch parametrów - "paroprzepuszczalności" i "przepuszczalności powietrza". Jaka jest różnica między nimi i jak wpływa to na ich zastosowanie w odzieży sportowej i outdoorowej?
Co to jest przepuszczalność pary wodnej?
Paroprzepuszczalność to zdolność materiału do przepuszczania lub zatrzymywania pary wodnej. W branży odzieży i sprzętu outdoorowego ważna jest wysoka zdolność materiału do przepuszczania pary wodnej. Im jest ona wyższa, tym lepiej, ponieważ pomaga użytkownikowi uniknąć przegrzania i nadal pozostać suchym.
Wszystkie stosowane obecnie tkaniny i materiały izolacyjne charakteryzują się pewną przepuszczalnością pary wodnej. Jednakże, numerycznie jest ona dostępna tylko do opisywania właściwości membran używanych w produkcji odzieży oraz dla bardzo małej liczby niewodoodpornych materiałów tekstylnych. Najbardziej powszechną miarą przepuszczalności pary wodnej jest g/m²/24 godziny, czyli ilość pary wodnej, która przejdzie przez metr kwadratowy tkaniny w ciągu 24 godzin.
Parametr ten nazywany jest MVTR ("moisture vapour transmission rate" lub "water vapour transmission rate"). Im wyższa jest ta wartość, tym wyższa jest paroprzepuszczalność materiału.
Jak mierzy się przepuszczalność pary wodnej?
Wartości MVTR są uzyskiwane w wyniku badań laboratoryjnych opartych na różnych metodach. Ze względu na dużą liczbę zmiennych, które wpływają na działanie membrany - indywidualny metabolizm, ciśnienie i wilgotność powietrza, powierzchnia materiału odpowiednia do transportu wilgoci, prędkość wiatru, itp. - nie ma jednej znormalizowanej metody testowej do określania paroprzepuszczalności. Dlatego też, aby móc porównać ze sobą próbki tkanin i membran, producenci materiałów i gotowych wyrobów odzieżowych stosują szereg metod. Każdy z nich osobno opisuje paroprzepuszczalność tkaniny lub membrany w pewnym zakresie warunków. Poniższe techniki testowe są obecnie najczęściej stosowane:
Próbka jest rozciągana i zamykana nad kubkiem zawierającym silny środek osuszający - chlorek wapnia (CaCl2). Kubek jest przechowywany w termohydrostacie przez określony czas w temperaturze 40 °C i wilgotności 90%.
W zależności od tego, jak zmienia się masa środka osuszającego w czasie odniesienia, wyznacza się MVTR. Technika ta dobrze nadaje się do określania paroprzepuszczalności tkanin niewodoszczelnych, ponieważ badana próbka nie ma bezpośredniego kontaktu z wodą.Badana próbka jest rozciągana i zamykana nad naczyniem z wodą. Następnie jest ona odwracana i umieszczana nad kubkiem z suchym środkiem osuszającym, chlorkiem wapnia. Po upływie czasu kontrolnego osuszacz jest ważony i obliczany jest wskaźnik MVTR.
Test B-1 jest najbardziej popularny, ponieważ charakteryzuje się najwyższym współczynnikiem przepuszczalności pary wodnej spośród wszystkich technik. Najczęściej jest on publikowany na etykietach. Najbardziej oddychające membrany mają wartości MVTR większe lub równe 20,000 g/m²/24h w teście B1. Tkaniny o wartościach 10-15 000 mogą być klasyfikowane jako wyraźnie oddychające, przynajmniej w ramach niezbyt intensywnych obciążeń. Wreszcie, przepuszczalność pary pomiędzy 5 a 10.000 g/m²/24h jest często wystarczająca dla odzieży o niskiej mobilności.
